شاسی موتورسیکلت و انواع آن

مقدمه

یکی از قطعات اساسی و بنیادی هر وسیله نقلیه که حتی در جزیی ترین بررسی ها هم به اون اشاره ای نمیشه، شاسی هست. این قطعه اونقدری مهم هست که دیگه بیشتر از این نمیشه در این مقاله روی تاکید کرد. شاسی به عنوان اسکلت هر سازه ای ایفای نقش میکنه، پس میتونیم این نتیجه رو بگیریم که هیچ ساختاری بدون شاسی وجود نداره. در حال حاضر و در این مقاله، معیار ما در مورد ساختار، طراحی و استحکام شاسی ها، همه بر اساس نوآوری های مواد و مکانیکی شاسی هستند.

با تجزیه و تحلیل و دونستن در مورد انواع شاسی موتورسیکلت میتونید به اطلاعات زیادی پی ببرید. نوع شاسی مورد نظر به شما درباره‌ی کلاس و رده موتور و حتی حدود قیمت اون مدل اطلاعات خوبی میده.

با دونستن این موارد حالا در ادامه این مقاله، بعضی از محبوب ترین نوع شاسی های مورد استفاده در موتورسیکلت ها رو با هم دیگه بررسی میکنیم.

انواع شاسی موتورسیکلت

هزینه اصلی ساخت هر موتورسیکلت به شدت به نوع شاسی به کار رفته در اون و همچنین به نوع ماده‌ای که برای تولید شاسی استفاده میشه بستگی داره. فولاد یا استیل انتخاب سنتی کمپانی های موتورسیکلت سازی برای مواد شاسی بوده و هست. دلیل این انتخاب هم سادست. فولاد مقرون به صرفه هست و برای موتورسیکلت های متوسط رو به پایین که قرار نیست عملکرد عجیب غریبی از خودشون ارائه بِدن استحکام و پایداری قابل قبولی رو ارائه میکنه.

اما با پیشرفت در علم مواد، از آلومینیوم و بعضی از آلیاژهای دیگه در حال حاضر برای ساخت شاسی ها استفاده میکنن که وزن سبک‌تر و استحکام لازم رو فراهم میکنه. البته مواد گرون‌تری هم برای بهترین موتورسیکلت‌های موجود در کلاس های مختلف کشف شده مثل فیبر کربن، منیزیم و تیتانیوم.

شاسی ستون فقراتی (Backbone Frame)

این نوع شاسی یکی از ابتدایی ترین و اقتصادی ترین انواع شاسی موتورسیکلت به حساب میاد. همونطور که از اسمش پیداست، این شاسی شبیه به ستون فقرات جانداران طراحی شده. البته این نکته رو باید بگم که شاسی ستون فقراتی، شاسی تمام و کمالی نیست ولی قطعات مختلف موتورسیکلت رو به خوبی در جای خودشون حفظ میکنه.

در این نوع شاسی ها میزان فولاد مصرفی کمتر از بقیه انواع شاسی موتورسیکلت هست. بنابراین ساخت این نوع شاسی هزینه‌ی کمتری نسبت به بقیه میبره. در این مدل انجین موتورسیکلت روی شاسی ستون فقراتی پیچ میشه و به طور کلی، انجین از شاسی آویزون هست. بنابراین، انجین نه مثل شاسی‌های گهواره‌ای در درون شاسی قرار میگیره و نه به عنوان یک قطعه تحت فشار و استرس مشارکت میکنه.

این نوع شاسی عمدتاً برای موتورسیکلت های ارزون قیمت با انجین های کم ظرفیت مناسب هست. مثل هوندا Cd 100 و هوندا هورنت.

مزایای شاسی ستون فقراتی

مقرون به صرفه هست و در موتورسیکلت های سطح پایین که قدرت کمی دارن استفاده میشه.

معایب شاسی ستون فقراتی

فاقد استحکام و سفتی پیچشی هست.

شاسی گهواره ای تکی (Single Cradle Frame)

این نوع شاسی موتورسیکلت یک نوع اساسی، ساده و مقرون به صرفه به حساب میاد. در این مدل یک لوله در قسمت پایین شاسی وجود داره و بیشتر شبیه شاسی یک دوچرخه هست. شاسی گهواره ای شامل لوله های فولادی با اندازه ها و ظرفیت های مختلف هست که به یکدیگر جوش داده شدن. این لوله ها مجموعه ای رو تشکیل میدن که اجزای مختلف موتورسیکلت رو در کنار هم قرار میده. سازنده های موتورسیکلت از این شاسی موتورسیکلت به عنوان شاسی گهواره ای تکی یاد میکنن چرا که از یک لوله در پایین شاسی استفاده میشه.

عاملی که تعیین میکنه که آیا این یک شاسی از نوع گهواره ای هست یا نه، عمدتاً به این بستگی داره که آیا انجین موتورسیکلت یک عضو تحت فشار و استرس هست یا نه. در برخی موارد، انجین به عنوان یک عضو شاسی عمل میکنه و استرس رو تحمل میکنه. اما در موارد دیگه اینطور نیست.

هوندا سی جی 125 و رویال انفیلد کلاسیک 500، از این نوع شاسی استفاده میکنن.

مزایای شاسی گهواره ای تکی

یک انتخاب مقرون به صرفه و مناسب برای موتورسیکلت هایی با قدرت پایین.

معایب شاسی گهواره ای تکی

به دلایل مشابهی با شاسی ستون فقراتی (یعنی نداشتن استحکام و سفتی پیچشی)، در محصولات موتورسیکلت هایی با عملکرد و قدرت بالا قابل استفاده نیست.

شاسی گهواره ای دوبل (Double Cradle Frame)

این نوع شاسی خیلی شبیه به شاسی گهواره ای تکی هست و تنها تفاوتش با اون در پشتیبانی انجین وجود داره. در شاسی گهواره ای تکی، یک لوله فولادی در زیر انجین قرار میگیره و از اون پشتیبانی میکنه و این در حالی هست که در شاسی گهواره ای دوبل، انجین توسط دو لوله پشتیبانی میشه. بنابراین این مدل نسبت به مدل قبلی از کشش و استحکام ساختاری بهتری بهره میبره. جالبه بدونید که این نوع شاسی ها هزینه ساخت خیلی بیشتری نسبت به شاسی های گهواره ای تکی ندارن.

شاسی گهواره ای دوبل به خوبی میتونه از عهده نیروهایی که در یک زاویه انحنایی بالا بر اون وارد میشن بر بیاد و همچنین ترمزهای سنگین رو خیلی بهتر از یک شاسی گهواره ای تکی مهار میکنه.

مزایا شاسی گهواره ای دوبل

این شاسی بهتر از فریم های ستون فقراتی و گهواره ای تکی هست و بهترین کیفیت رو در برابر هزینه‌ی رقابتی در بازار ارائه میده.

سوزوکی TS50ER و باجاج باکسر 150 از این نوع شاسی استفاده میکنن.

معایب شاسی گهواره ای دوبل

طراحی این نوع شاسی قدیمی و منسوخ شده و برای یک محصول خاص با عملکرد و قدرت بالا و سایر محصولات با قیمت بالاتر قابل اعتماد نیست.

شاسی آندربن (Underbone)

این شاسی‌ها بیشتر در بین موتورهای سبک کاب (یا آندربن) و موتورهای اسکوتری محبوب هست. شاسی آندربن جوری طراحی میشه که تمام لوله‌ها و جزئیات اون زیر فلاپ‌های موتورسیکلت پنهان میشه و قابل مشاهده نیست.

طراحی این شاسی‌ها به شکلی هست که انجین در قسمتی چسبیده (و یا با فاصله‌ی خیلی کم از چرخ عقب) به چرخ عقب قرار میگیره و در جلوی پای راننده هم فضای آزادی وجود داره.

مزایای شاسی آندربن

دارای فضای زیاد در قسمت جاپایی جلو پا و فضای حمل بار در قسمت زیر زین.

معایب شاسی آندربن

استحکام زیادی نداره.

شاسی محیطی (Perimeter Frame)

این شاسیِ موتورسیکلت متداول ترین نوع شاسی مورد استفاده در بین موتورهای مسابقه ای با عملکرد و قدرت بالا هست. شاسی محیطی به شاسی Twin-Spar هم معروفه. سازندگان این نوع شاسی اون رو بر اساس تحقیقات از مسابقات مختلف موتورسیکلت ایجاد کردن. تحقیقات نشون میده که اگه فرمون موتورسیکلت در کوتاه ترین فاصله ممکن با دو شاخ چرخ عقب متصل بشه استحکام موتورسیکلت به طور قابل توجهی افزایش پیدا میکنه.

دو الوار (الوار دوقلو) که به دو شاخ چرخ عقب میرسن انجین رو احاطه کردن و دقیقا همین موضوع باعث شده که یک سری از افراد به این نوع شاسی Twin-spar بگن. این الوار ها باید وزن سبکی داشته باشن، بدون این که استحکام اونها کاهش پیدا کنه. سازندگان در گذشته این الوار ها رو از فولاد میساختن اما آلومینیوم سبک وزن جای اونها رو در دنیای مدرن گرفت.

هوندا CBR1000RR و پالس ان اس 200 از این نوع شاسی استفاده میکنن.

مزایای شاسی محیطی

این شاسی محبوب ترین انتخاب برای موتور سیکلت های مبتنی بر عملکرد بالا هست.

معایب شاسی محیطی

در مقایسه با شاسی های داربستی یا Trellis شکایات مربوط به کاهش قدرت در برخی از موتور سیکلت ها با استفاده از قاب پیرامونی وجود داشته است.

شاسی داربستی (Trellis Frame)

شاسی داربستی یا Trellis کاملاً شبیه به شاسی محیطی هست. نقش اصلی این شاسی مثل شاسی محیطی این هست که فرمون را تا حد امکان به طور مستقیم به دو شاخ چرخ عقب متصل کنه. با این حال، تفاوت اصلی این هست که این دو قطعه چجوری و با چه نوع اتصالاتی به همدیگه متصل میشن.

شاسی محیطی از الوارهای آلومینیومی استفاده میکنه اما شاسی داربستی لوله های فولادی یا آلومینیومی متعددی رو با اندازه های کوتاه به کار میگیره که به هم جوش داده شدن. این لوله ها ساختاری شبیه به داربست رو تشکیل میدن. در بیشتر موارد، شاسی داربستی از نظر استحکام و ساختار سبک بهتر از شاسی محیطی عمل میکنه. یکی دیگه از مزایای بزرگ شاسی داربستی این هست که ساختار اون نسبتاً ساده تره و برای تولید اون به ماشین آلات سنگین نیازی نیست.

با وجود این سادگی، شاسی داربستی تاثیر بسیار زیادی در ساختار کلی موتورسیکلت میذاره و به همین دلیل سازندگان زیادی این شاسی رو برای طراحی و ساخت موتورسیکلت های خودشون انتخاب میکنن اکثر موتورسیکلت‌های کی تی ام و دوکاتی از شاسی‌های داربستی یا Trellis بهره میبرن.

مزایای شاسی داربستی

شاسی داربستی سبک‌تر و آسون‌تر از شاسی های محیطی ساخته میشه.

معایب شاسی داربستی

این شاسی بهترین نوع در بین کلاس های مختلف موتورسیکلت به حساب میاد، اما در بعضی موارد، شاسی مونوکوکی به داربستی ترجیح داده میشه.

شاسی الماسی (Diamond Frame)

شاسی‌های الماسی یکی از پرکاربردترین انواع شاسی‌ موتورسیکلت‌ها به حساب میاد که در ابتدا فقط روی دوچرخه‌ها دیده میشد. دلیل نامگذاری این نوع شاسی‌ها به نام “شاسی الماسی” به خاطر شکل الماس‌گونه اونهاست.

تفاوت مهمی که این نوع شاسی‌ها با شاسی‌های ستون فقراتی دارن در این هست که در شاسی‌های ستون فقراتی، انجین یکی از عضو‌های تحت استرس موتورسیکلت به شمار میاد اما در این نوع شاسی انجین به کمک لوله‌هایی که از پایین سر فرمون خارج شده مهار میشه و فشاری روی انجین نیست.

مزایای شاسی الماسی

این نوع شاسی‌ها به خاطر سبک بودن در اکثر سبک‌های موتورسیکلت قابل استفاده هستن و با هزینه کمی ساخته میشن.

شاسی مونوکوک (Monocoque Frame)

علاوه بر موتورسیکلت ها، ماشین‌ها هم معمولاً از شاسی‌های مونوکوک استفاده میکنن. تولیدکننده ها شاسی های مونوکوک رو در واحدهای تولیدی پیشرفته و رباتیک میسازن. به طور کلی، ساخت این شاسی ها گرون تر از نمونه های دیگه هست، مگه اینکه شرکت مورد نظر مقیاس تولید انبوه داشته باشه.

بعضی از موتورسیکلت‌های High Performance با عملکرد فوق‌العاده به شاسی های یک تکه ای نیاز دارند که از یک قطعه فلزی بسیار سفت ساخته شده باشد. سازندگان این سازه یک تکه رو به عنوان شاسی مونوکوک میشناسن. این شاسی ها عمدتاً در هایپربایک ها (Hyperbike) یا موتورسیکلت هایی با قدرت بسیار بالا استفاده میکنن. این موتورسیکلت ها به استحکام پیچشی بی قید و شرط و ساختار بسیار سبکی نیاز دارن پس به همین ترتیب مواد عجیب و غریبی مثل فیبر کربن و منیزیم در ساخت شاسی های مونوکوکی اونها استفاده میکنن که در مقایسه با سایر انواع شاسی های استاندارد گرون تر هستند. کاوازاکی ZX-14 و دوکاتی پانیگال V4 از این نوع شاسی استفاده میکنن.

مزایای شاسی مونوکوک

این شاسی با استفاده از پیچیده ترین فناوری های موجود برای ارائه بهترین ها ساخته شده.

معایب شاسی مونوکوک

شاسی های مونوکوک خیلی گرون هستن و برای بخش بزرگی از بازار قابل استفاده نیست.

رفیق خیلی خوشحال میشیم نظر یا تجربتو در مورد این محتوا بدونیم. پس هر کامنتی داری توی قسمت دیدگاه های همین پایین سایت بذار تا هم ما استفاده کنیم هم بقیه. راستی اگر شماره همراهتو بذاری به محض جواب دادن به کامنتت توسط زوموتور، از طریق اس ام اس باخبر میشی. یادت نره، اطلاعاتت پیش ما محفوظه! مرسی که زوموتور رو دنبال میکنی. ❤️